Παρασκευή 9 Νοεμβρίου 2012

ΠΙΤΥΟΥΣΑ -ΣΚΙΡΑΣ – ‘’ΣΑΛΑΜΙΝΑ’’



Το νησί Σαλαμίνα.
Πηγή εικόνας:   http://griekseeilanden.net/argosaronischeeilanden/Salamina/index.php





Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Σαλαμίνα (Σαλαμίς) είναι γνωστή μία Νύμφη, θυγατέρα του ποτάμιου θεού Ασωπού και της Μετόπης, κόρης του Λάδωνα. Ο θεός της θάλασσας  Ποσειδώνας ερωτεύθηκε τη Νύμφη Σαλαμίνα, την άρπαξε και τη μετέφερε στο νησί Πιτυούσα, όπου η Σαλαμίς γέννησε τον Κυχρέα από τον Ποσειδώνα. Έτσι, από τούτη τη Νύμφη, μας λέγει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης ότι πήρε το όνομά του το ομώνυμο νησί.
Όμως, αυτόν τον μύθο τον αναφέρει μόνο ο Διόδωρος ο Σικελιώτης στο έργο του (Ιστορική βιβλιοθήκη, 4.72.1-5), και το οποίο είναι γνωστό πως το έγραψε κατόπιν παραγγελίας των Ρωμαίων. Καθώς μας πληροφορεί ο ίδιος στην εισαγωγή του: ‘’Αφορμή δε προς την επιβολή ταύτην εχρησάμεθα μάλιστα μεν τη προς πραγματεία επιθυμία... έπειτα και τη εν Ρώμη χορηγία των προς την υποκείμενη υπόθεσιν ανηκόντων’’.
Ωστόσο η κριτική για το έργο του Διόδωρου του Σικελιώτη έχει επισημάνει πολλές ελλείψεις. Τόσο σχετικά με την ιστορική αφήγηση καθεαυτή καθώς το έργο δεν χαρακτηρίζεται από την αντικειμενικότητα αλλά και τον ορθολογισμό που θα πρέπει να χαρακτηρίζει ένα ιστορικό σύγγραμμα ώστε έτσι να τεκμηριώσει τα αναφερόμενα. Γι’ αυτό, όλο και περισσότερο οι σύγχρονοι μελετητές αμφισβητούν την αξιοπιστία του έργου του, λόγω της πληθώρας των λαθών στις περισσότερες περιγραφές του. Ιδιαίτερα δε στα ταξίδια που αναφέρει ότι έκανε, περί τα 30 χρόνια, για να μελετήσει επί τόπου τους διάφορους λαούς και για την αναζήτηση των πληροφοριών. Και όπου σαφέστατα ένας αυτόπτης μάρτυρας δεν θα έκανε…
Με τούτες λοιπόν τις ''ενδιαφέρουσες'' πληροφορίες, περί την ονομασία του νησιού, ως ‘’Σαλαμίνα’’, ας περιηγηθούμε στους πανάρχαιους Ελληνικούς μύθους, στην αρχαία ιστορία αλλά και στις σύγχρονες μελέτες της ελληνικής ιστορίας από αξιόλογους ιστορικούς.
Το νησί Σκίρας φαίνεται να αναφέρετε πρώτη φορά στα ομηρικά έπη με την ονομασία ‘’Σαλαμίνα’’. Όμως τα ομηρικά έπη υπέστηκαν παραχαράξεις από τους Σόλωνα – Πεισίστρατο, όπως αναφέρει ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος που έκανε ενδελεχή έλεγχο και συστηματική έρευνα στα ομηρικά έπη. Και καταθέτει αδιάσειστα στοιχεία κατά των Αθηναίων που δημιούργησαν νέες και άγνωστες παραδόσεις ως προς την συνέχιση του ελληνικού γένους (Γιάννης Κορδάτος, ‘’Προλεγόμενα στο Ομηρικό Ζήτημα ‘’ Μέρος 5).
Γράφει ο Γ. Καρδάτος:
"…Φαίνεται όμως πως η μεγαλύτερη συμπληρωματική και διορθωτική εργασία έγινε στας Αθήνας. Πρώτα στον καιρό του Σόλωνα και συστηματικότερα πιο υστέρα στα χρόνια των Πεισιστρατιδών. Ο Σόλων θέλοντας να δικαιολόγηση την κατοχή της Σαλαμίνας από τους Αθηναίους προσπάθησε να βρει “ιστορικά” επιχειρήματα, για να μεταχειρισθούμε έκφραση διπλωματική του καιρού μας, (βλ. Πλουτάρχ. Σόλων 10). Έτσι η αρχή έγινε…"
Και ο ιστορικός Σπυρίδων Λάμπρου αναφέρει για την ‘’ομηρική’’ ονομασία του νησιού:
"Το όνομα Σαλαμίνα δεν είναι ελληνικό. Το συναντάμε μόνο στην Κύπρο, η οποία είχε στενότατη επικοινωνία με την Φοινίκη. Επίσης, το γεγονός ότι στο νησί της Κύπρου συναντάμε την λατρεία του ‘’Δία Επικοίνιου’’ (Ba-al Shalam), και η θέση του νησιού απέναντι κόλπου ξηράς, γίνεται φανερό ότι έχει σημιτική ρίζα και που σημαίνει ‘’ειρήνη’’ είτε ‘’τόπος ειρήνη" (Σπυρίδων Λάμπρου, Ιστορικά μελετήματα, Εν Αθήναις, Εκ του τυπογραφείου ‘’ο Παλαμήδης’’. 1884).
Ας  έρθουμε τώρα και στις ελληνικές παραδόσεις, την ιστορία και τους ελληνικούς αρχαίους μύθους που ιστορούν τα περί της Πιτυούσας - Σκίρας –Σαλαμίνας.
Αρχικώς να επισημάνουμε ότι το νησί της Σαλαμίνας ήταν γνωστό στην αρχαιότητα με την ονομασία  ‘’ΠΙΤΥΟΥΣΑ’’  από τα πολλά πεύκα που είχε και ‘’ΣΚΙΡΑΣ’’ από τον Μεγαρέα ήρωα Σκίρωνα.
Ο Πλούταρχος αναφέρει πως ο Σόλων τον 6ο αιώνα π.Χ. (μετά την πολεμική κατάληψη και απόσπαση του νησιού από τη χώρα των Μεγάρων, που έπραξαν οι Αθηναίοι), αφιέρωσε στο ακρωτήριο Σκιράδιον ναό προς τιμή της Σκιράς Αθηνάς, τον οποίο το αναφέρει και ο Ηρόδοτος. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, το επίθετο της θεάς επί του αυτού ναού, προέρχεται από την παλαιότερη ονομασία της Σαλαμίνας, την οποία και είχε αποκτήσει από τον ήρωα Σκίρων. Καθώς ο αρχαίος μύθος, αναφέρει ότι ο Σκίρων ήταν ευεργέτης και ήρωας της πόλις -κράτους των Μεγάρων, γιος του βασιλιά Πύλαντα. Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, ο Σκίρων παντρεύτηκε τη Χαρικλώ, κόρη του Κυχρέως (που αναφέρεται πως ήταν ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Πιτυούσας - Σαλαμίνας) και εγγονή του θεού Ποσειδώνα. Από τον γάμο αυτό γεννήθηκε η Ενδηίδα, η μητέρα του Τελαμώνα και του Πηλέα.

Ο Τελαμώνας υπήρξε ήρωας της Ελληνικής μυθολογίας που γεννήθηκε στην Αίγινα. Ήταν γιος του Αιακού και της Ενδηίδας, κόρης του Σκίρωνα. Ο Τελαμώνας όμως διώχτηκε από την Αίγινα τη χώρα του πατέρα του Αιακού, επειδή όταν κατά την εξάσκησή του στη δισκοβολία είχε σκοτώσει κατά λάθος τον αδελφό του Φώκο. Κατέφυγε διωκόμενος στη χώρα των Μεγάρων, όπου πρώτα παντρεύετε τη Γλαύκη, την κόρη του βασιλέα της Σκίρας Κυχρέα, με την οποία δεν απέκτησαν παιδιά. Όταν πέθανε ο Κυχρέας και κατόπιν η Γλαύκη, ο Τελαμών ανέλαβε βασιλιάς της Σκίρας και έλαβε ως δεύτερη σύζυγο την κόρη του Μεγαρέα βασιλιά Αλκάθοου, Περίβοια (καθώς και ο μύθος αναφέρει ότι ήταν μια από τις παρθένες που μαζί με το Θησέα στάλθηκαν στην Κρήτη, για να φαγωθούν από το Μινώταυρο), όπου απόκτησε μαζί της τον Αίαντα.

Ομηρικός ήρωας Αίας που ήταν εγγονός του βασιλιά της Αίγινας, Αιακού και του βασιλιά των Μεγάρων, Αλκάθοου . Γιος του Τελαμώνα, και της Περίβοιας ή Εριβοίας, εγγονή του Πέλοπα αναφέρετε σαν βασιλιάς της Σαλαμίνας στα ‘’ομηρικά έπη’’... ενώ στη μυθολογία υπήρξε βασιλιάς της χώρας των Μεγάρων.

Η συνέχιση περί της νήσου Πιτυούσας – Σκίρας – ‘’Σαλαμίνας’’  παρουσιάζει πάρα πολλά κενά στο πάζλ της εικόνας που συνθέτει την ιστόρηση, όπου καλούνται οι ιστορικοί να βρουν και να προσθέσουν τα κομμάτια.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου